قانون مالیات های مستقیم

تعریف مالیات:

مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است که یک ملت در راستای بهره وری از امکانات و منابع یک کشور وظیفه دارند آن را پرداخت کنند. افراد جامعه متناسب به استفاده از امکانات هزینه اجتماعی را تقبل می نمایند.

مالیات علاوه بر نقش اصلی در تامین منابع برای اجرای برنامه های دولت هدف هایی مانند : گسترش عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت و ایجاد توازن در مصرف و … را به عهده دارد.

کسی که مالیات پرداخت میکند ( اشخاص حقوقی و حقیقی ) صرفا یک همکاری مشترک و عقلایی است تا هزینه های عمومی و نیازمندی های اجتماعی تامین شود.

چند نمونه از اهمیت مالیات در اقتصاد کشور:

1- توزیع عادلانه ثروت

2 – ایجاد توازن در مصرف

3 – تامین منابع مالی دولت

4 – تامین درآمد عمومی

حسابداری مالیاتی:

حسابداری مالیاتی به محاسبات و ثبت های مربوط به انواع مالیاتهایی که به عملکرد یک واحد تجاری مربوط میشود و به بررسی اثرات مالیاتی تجاری و اقتصادی واحد می پردازد.

ارتباط حسابداری با مالیات در چیست؟

سیستم حسابداری در هر کشوری با اصول و قوانین مالیاتی آن کشور نزدیک است و بدون اطلاع از این قوانین نمیتوان اصول مالی و حسابداری یک شرکت را بنا کرد.

برای مثال:

دفاتر و چگونگی تنظیم آنها و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد و تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی و … از جمله مطالبی است که بدون آشنایی و آگاهی از آنها انجام وظیفه حسابداری در یک شرکت موثر نمیباشد.

طبقه بندی مالیات و انواع مالیات

یک نمونه از طبقه بندی مالیات به شرح زیر میباشد:

1 – مالیات های مستقیم که خود شامل:

الف : “مالیات بر دارایی” که شامل موارد زیر میشود :

1 – مالیات بر نقل و انتقالات

2 – مالیات بر ارث

ب : “مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی” که شامل موارد زیر میباشد:

1 – مالیات بر شرکتهای دولتی

2 – مالیات بر شرکتهای خصوصی

ج : “مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی” که شامل موارد زیر میباشد:

1 – مالیات حقوق و دستمزد

2 – مالیات مشاغل

3 – مالیات مستغلات

و 2 – مالیات های غیر مستقیم که شامل :

الف : مالیات بر مصرف و فروش مانند : مالیات اتومبیل ، مالیات بر فروش سیگار و مالیات بر فرآورده های نفتی

ب : مالیات بر واردات مانند : حقوق گمرکی ، حق ثبت و سود بازرگانی

ج : مالیات بر ارزش افزوده

تعریف مالیات های مستقیم :

مالیات مستقیم به مالیاتی گفته میشود که مستقیما بر ثروت یا درآمد شخص وصول و وضع میشود.

تعریف مالیات های غیر مستقیم:

این نوع مالیات بر کالا و خدمات که مصرف عمومی است بر قرار میشود و این نوع مالیات ارتباطی به درآمد پرداخت کننده ندارد.

خصوصیات و ویژگی های مالیات های مستقیم و غیر مستقیم:

بطور خلاصه خصوصیات و ویژگی های مالیات های مستقیم و غیر مستقیم به شرح زیر میباشد:

1 – از لحاظ استمرار وصول مالیات مستقیم نسبت به مالیات غیر مستقیم ثبات و دوام بیشتری دارد.

2 – از لحاظ سرعت وصول مالیات های غیر مستقیم نسبت به مالیات مستقیم سریعتر وصول میشود.

3 – از لحاظ سهولت پرداخت مالیات های غیر مستقیم نسبت به مالیات مستقیم سریعتر وصول میشود.

4 – از لحاظ عدالت مالیاتی مالیات های مستقیم نسبت به مالیات غیر مستقیم عادلانه تر میباشد.

اشخاصی که مشمول مالیات میباشند:

1 – هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.

2 – هر شخص ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل میکند.

3 – هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.

4 – کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران.

5 – هر شخص غیر ایرانی اعم از حقیقی و یا حقوقی نسبت به درآمدهایی که در ایران تحصیل میکند و همچنین نسبت به درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات یا دادن تعلیمات یا واگذاری فیلم سینمایی از ایران تحصیل میکنند.اشخاصی که مشمول پرداخت مالیات نمیباشند:

وزارتخانه ها و موسسات دولتی و شهرداری ها و دستگاه هایی که بودجه آن ها توسط دولت تامین میشود مشمول مالیات نیستند.

تعریف سال مالیاتی:

سال مالیاتی عبارت است از: یک سال شمسی که از اول فروردین ماه  شروع و تا پایان اسفندماه خاتمه پیدا میکند . و اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمیکند موظف تسلیم اظهارنامه و حساب سود و زیان و ترازنامه چهار ماه پس از سال مالی هستند.

تعریف درآمد حقوق:

درآمدی است که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر اعم از حقیقی و حقوقی در قبال تسلیم نیروی کار خود در ایران بر حسب مدت یا انجام کار بطور نقد یا غیر نقدی تحصیل میکند که مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.

تعریف درآمد مشمول مالیات حقوق:

درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از : حقوق و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر یا غیر مستمر قبل از کسر کسور و پس از کسر معافیت ها گفته میشود.

حقوق و مزایای مستمر نقدی شامل:

1 – حقوق ثابت 2 – حق مسکن 3 – حق ایاب و ذهاب 4 – مزایای مستمر شغلی 5 – فوق العاده جذب 6 – فوق العاده نوبت کاری 7 – فوق العاده کسری صندوق 8 – حق اولاد 9 – فوق العاده سختی شرایط کار 10 – فوق العاده محل خدمت 11 – کمک معاش 12 – فوق العاده بدی آب و هوا

حقوق و مزایای مستمر غیر نقدی شامل :

1 – دادن مسکن از طرف کارفرما 2 -دادن اتومبیل از طرف کارفرما 3 – دادن بن خواربار و …

حقوق و مزایای غیر مستمر شامل :

1 – هزینه سفر 2 – اضافه کار 3 – عیدی و پاداش آخر سال 4 – هزینه درمان کارکنان 5 – بازخرید مرخصی و …

موارد معافیت از مالیات حقوق:

1 – هزینه سفر و فوق العاده سفر مربوط به شغل

2 – حقوق بازنشستگی و خسارت اخراج و بازخرید خدمت

3 – مسکن واگذاری در محل کارخانه جهت استفاده کارگران و یا خانه های سازمانی جهت استفاده کارگران

4 – وجوه حاصل از بیمه بابت جبران از خسارت بدنی

5 – وجوهی که کارفرما بابت معالجه کارکنان به پزشک یا بیمارستان پرداخت میکند.

اشخاص حقیقی مکلف به نگهداری دفاتر قانونی:

1 – دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان

2 – صاحبان بیمارستان ها و درمانگاه ها و خانه سالمندان

3 – صاحبان هتل ها و هتل های 3 ستاره و بالاتر

4 – صاحبان موسسات مهندسی

5 – صاحبان موسسات تبلیغاتی و بازاریابی

6 – عمده فروشان ، فروشگاه های بزرگ ، واسطه های مالی و..

7 – بهره برداران معادن

8 – صاحبان مراکز آموزشی ، آموزشگاه های آزاد و ..

تکالیف مودیان مالیات بر درآمد مشاغل:

مودیان مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت شغلی یک سال مالیاتی خود را برای هر واحد شغلی طبق نمونه که به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه شده تنظیم کنند و تا آخر تیرماه سال بعد تسلیم و مالیات آن را پرداخت کنند.

قرائن مالیات:

عواملی که در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغل برای تشخیص درآمد مشمول مالیات بطور علی الراس بکار میرود به شرح زیر میباشد:

1 – خرید سالانه

2 – فروش سالانه

3 – درآمد نا ویژه

4 – میزان تولید در کارخانه

5 – ارزش حق واگذاری محل کسب