تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده چیست؟

تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده با ارائه تعریف دقیقی از هر کدام در این مقاله ذکر خواهد شد. در این رابطه ممکن است مواردی مانند تفاوت ارزش افزوده و سود، محاسبه مالیات عملکرد، مالیات بر مصرف و مالیات بر فروش نیز مطرح شوند. در حال حاضر مالیات نقش تعیین کننده ای در تامین منابع مالی مورد نیاز دولت دارد. در این راستا به منظور تعادل در بودجه از مالیات استفاده می شود. از مالیات های مهم در این حوزه می توان از مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد نام برد.

به منظور محاسبه هر نوع مالیات باید از نرم افزار حسابداری استفاده کرد. یکی از نرم افزارهای کاربردی در این زمینه، نرم افزار سپیدار است که به صورت شرکتی نیز ارائه می شود.

آگاهی از انواع مالیات و نحوه محاسبه آن ها برای حسابداران بسیار مهم می باشد. مالیات با شیوه های مختلف به صورت مستقیم و غیر مستقیم از افراد اخذ می شود. می توان گفت که گاهی تفاوت اصلی مالیات ها در همین مورد است. مالیات های ارزش افزوده و عملکرد نیز دارای فرق هایی با یکدیگر هستند که در این مطلب به آن ها اشاره خواهیم کرد.

مالیات عملکرد چیست؟

ما به منظور اینکه با تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده آشنا شویم باید در خصوص این دو مالیات صحبت کنیم. باید گفت که در تمامی کسب و کارها یک مبلغی برای تبلیغات، تامین تجهیزات، پذیرایی و … صرف می شود. این هزینه ها از طریق فروش کالا و خدمات تامین می شوند.

در واقع بخشی از درآمدی که از طریق فروش کالا یا خدمات به دست می آید صرف این موارد می شود. این هزینه ها اگر که از درآمد کلی کسر شوند، سود کسب و کار به دست می آید. این مبلغ با نام سود قبل از مالیات نیز شهرت دارد! با توجه به بررسی تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید بگوییم که مالیات عملکرد به پرداخت مالیات با توجه به میزان سود کسب و کار گفته می شود. درصدی از سود کسب و کار باید به صورت مالیات عملکرد به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود.

محاسبه میزان سود در شرکت های مختلف ممکن است در بازه های زمانی متفاوت انجام شود. بر همین اساس نیز باید میزان سود از طریق مالیات عملکرد تعیین شود. در صوتی که سال مالی شرکت بر طبق تقویم خورشیدی باشد، شرکت تا انتهای تیرماه مهلت دارد که مالیات خود را بپردازد. با توجه به بحث تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید با نحوه محاسبه مالیات عملکرد نیز آشنا شویم.

روش محاسبه مالیات عملکرد

درصدی از سود قبل از مالیات عاملی برای محاسبه مالیات عملکرد می باشد. در انتهای سال مالی شرکت ها و سازمان ها باید هزینه ها و میزان درآمد خود را با هم جمع کنند و میزان سود خود را قبل از محاسبه مالیات تعیین کنند. تفاوت بین درآمد کل و هزینه کل در سال مالی در واقع همین سود می باشد.

ذکر تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده می تواند به افرادی که در رشته حسابداری مشغول به تحصیل هستند کمک کند. با توجه به اینکه در این بحث قصد داریم به تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده بپردازیم، باید گفت که بعد از اینکه سود شرکت محاسبه شد باید یک میزان یا درصد از آن برای مالیات عملکرد در نظر گرفته شود. میزان این درصد از طرف سازمان امور مالیاتی یا به صورت توافقی تعیین می شود. در ایران به منظور محاسبه مالیات عملکرد از نرخ های مختلف استفاده می شود. که شامل موارد زیر می باشند:

• نرخ 15 درصد از 50 میلیون
• نرخ 20 درصد از 50 الی 100 میلیون تومان
• نرخ 25 درصد از 100 میلیون تا 250 میلیون
• نرخ 30 درصد از 250 تا 500 میلیون تومان
• نرخ 35 درصد از 500 میلیون تومان به بالا

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

همانطور که گفته شد به منظور درک تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید تعریف دقیقی از آن ها ارائه شود. به منظور درک مفهوم مالیات بر ارزش افزوده باید درک درستی از ارزش افزوده داشته باشیم. ارزش افزوده (Value added) مقدار مبلغی است که به ارزش کالای واسطه ای در فرآیندی که تولید می شود، اضافه می شود. مالیات بر ارزش افزوده نیز یکی از انواع مالیات غیر مستقیم است که خریدار باید هنگام خرید کالا و خدمات به فروشنده بپردازد. فروشنده نیز باید این میزان مالیات را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.

 باید به این نکته توجه کنید که فروشنده نیز مانند خریدار در هنگام خرید کالا این میزان مالیات را پرداخت کرده است! در حالی که وی مصرف کننده نیست و به همین دلیل وی این حق را دارد که مالیات ارزش افزوده پرداخت شده را از میزان کل مالیات ارزش افزوده دریافتی کم کند. در این صورت باید ما به تفاوت را به دولت پرداخت کند.

برای مصارف ویژه ای دولت از مالیات بر ارزش افزوده استفاده می کند. می توان گفت که یکی از مهم ترین مالیات ها که برای تامین منابع مالی استانداری، شهرداری و دولت مرکزی استفاده می شود، مالیات بر ارزش افزوده می باشد.

مبالغی که از این طریق به دست می آیند به حساب خزانه مرکزی دولت واریز می شوند. این مبالغ با توجه به تعداد استان ها و شهرها و جمعیتشان به آنها تعلق می گیرد. برای پی بردن به تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید در مورد نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده نیز مواردی را ذکر کنیم. تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده از طریق آشنایی با روش محاسبه این دو مشخص می شود.

روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

حال که با مفهوم مالیات بر ارزش افزوده آشنا شدیم قصد داریم با روش محاسبه آن نیز آشنا شویم. این کار موجب می شود که بیشتر به تفاوت بین مالیات عملکرد و ارزش افزوده پی ببریم. باید گفت که این نوع مالیات ارتباط تنگاتنگی با چرخه تولید محصول دارد.

در صورتی که مراحل تولید یک محصول بیشتر شوند، مبلغ ارزش افزوده نیز بیشتر می شود. همین امر موجب می شود که قیمت نهایی یک محصول بیشتر از دیگر محصولات شود. برای هر مرحله از تولید میزان مشخصی ارزش افزوده در نظر گرفته می شود که در انتها باید به دولت پرداخت گردد. در ادامه بحث تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید در مورد نحوه محاسبه ارزش افزوده در ایران صحبت کنیم.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در ایران به این صورت است که مثلا یک شرکت با مبلغ X یک کالا یا خدمات را خریداری می کند. در این صورت باید در هنگام خرید علاوه بر مبلغی که پرداخت کرده است 9 درصد از مبلغ X را نیز به صورت اضافه به فروشنده بپردازد. حال شرکت یک نرخ مصوب برای فروش کالا دارد که بر طبق آن نسبت به فروش کالا به مبلغ Y اقدام می کند. در این حالت 9 درصد Y  باید بر مبلغ کالایی که به خریدار فروخته می شود اضافه شود و این مبلغ همان مالیات بر ارزش افزوده می باشد.

یک مهلت سه ماهه برای اخذ مالیات تعیین می شود که با کسر مالیات پرداخت شده باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود. اگر میزان مالیاتی که توسط فروشنده پرداخت شده است، بیشتر از مالیات دریافتی از ارزش افزوده باشد، امکان استرداد آن از دولت وجود دارد و یا اینکه می توان آن را به دوره بعدی موکول کرد.

انواع مالیات بر ارزش افزوده

حال که می خواهیم در مورد تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده صحبت کنیم، بهتر است در مورد انواع مالیات بر ارزش افزوده نیز صحبت کنیم. با درک مفهوم مالیات بر ارزش افزوده می توانیم تعریف بهتری از انواع آن داشته باشیم. به طور کلی مالیات بر ارزش افزوده به 3 دسته تقسیم بندی می شود.

1- مالیات بر ارزش افزوده تولیدی

یکی از انواع مالیات بر ارزش افزوده که در بحث تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید به آن اشاره شود، مالیات بر ارزش افزوده تولیدی می باشد. برای کالاهای مصرفی و سرمایه ای از این نوع مالیات می توان استفاده کرد. در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع باید به صورت مستقیم بر ارزش افزوده این نوع مالیات اضافه شود. یکی از ویژگی های آن نیز عدم اعتبار مالیاتی برای بنگاه های اقتصادی در این خصوص می باشد.

2- مالیات بر ارزش افزوده درآمدی

در معرفی یکی دیگر از انواع مالیات بر ارزش افزوده باید به مالیات درآمدی اشاره کرد. بدین منظور باید مالیات بر فروش خالص کالا اعمال گردد. به همین دلیل باید هزینه های جانبی تولید و استهلاک از میزان مالیات کسر شوند. درآمد حاصل از فروش کالا می تواند مبنی محاسبه این نوع مالیات باشد. تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده از طریق اطلاع از انواع آنها نیز قابل فهم است.

3- مالیات بر ارزش افزوده مصرفی

از انواع مالیات بر ارزش افزوده که در بحث تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده باید به آن توجه شود، نوع  مالیات مصرفی می باشد. این نوع مالیات صرفا برای خدمات و کالاهای مصرفی اعمال می گردد. با محاسبه مالیات بر مصرف نهایی تمامی مخارج ناخالص حذف می شوند.

کلام آخر

در این مطلب به تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده پرداختیم. در این راستا تعریف دقیق هر کدام از این مالیات ها و روش محاسبه آنها به درک این تفاوت کمک کرد. دولت برای تامین منابع مالی از طریق مالیات های مستقیم و غیر مستقیم مبالغی را از طریق چرخه تولید کالا دریافت می کند. این میزان مالیات ممکن است یا در چرخه فرآیند کالا باشد یا به سود یک کسب و کار تعلق بگیرد. در هر صورت فرمول مشخصی برای محاسبه آن وجود دارد. تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده مشخص می کند که این دو چه کاربردی دارند.