گروه های هزینه سربار در حسابداری صنعتی

سربار به سه گروه عمده زیر تقسیم می گردد:

1. سربار ساخت
2. سربار اداری و تشکیلاتی
3. سربار توزیع و فروش

سربار ساخت:

در واقع شامل هزینه های تولید به غیر از مواد خام مصرفی و دستمزد مستقیم تولید می باشد باید بدانید هزینه های سربار ساخت را در حساب سربار ساخت نشان می دهند در ضمن با نام های دیگری چون سربار کارخانه یا هزینه های غیرمستقیم تولید و یا هزینه های عمومی کارخانه نام برده می شوند.

همان طور که می دانید حساب سربار ساخت به حساب کالای در جریان ساخت منتقل می شود.

سربار اداری و تشکیلاتی و سربار توزیع و فروش در حساب های سربار اداری و سربار توزیع و فروش ثبت شده و به عنوان هزینه های دوره شناسایی می شوند و به حساب سود و زیان انتقال می یابند.

مرکز هزینه چیست و منظور از دوایر خدماتی و تولیدی چیست؟

در مؤسسات تولیدی واحدها یا قسمت هایی که موجب به وجود آمدن هزینه می گردند و در ایجاد آنها سهیم می باشند را به عنوان مرکز هزینه شناسایی می کنند. در واقع مرکز هزینه قسمتی از کارخانه است که در آنجا برای تولید محصول یا انجام خدمات هزینه ای صورت می پذیرد.

عموماً مراکز هزینه دوایر تولید می باشند هرچند ممکن است یک دایره خود از چند مرکز هزینه تشکیل شده باشد و این در حالی است که یک سفارش ساخت یا یک مرحله از تولید یا یک قسمت از خط تولید و یا هریک از ماشین آلات تولیدی که زیر مجموعه ای از یک دایره تولیدی هستند یک مرکز هزینه باشند.

توجه:

هر چه مراکز هزینه بیشتر باشد کنترل هزینه ها با دقت بیشتری صورت می پذیرد و در مؤسسات تولیدی به طور کلی مراکز هزینه به دو دسته دوایر تولیدی و دوایر خدماتی تقسیم می شوند.

دوایر تولیدی:

واحدها و دوایری می باشند که در تولید و ساخت محصول به طور مستقیم نقش دارند و فعالیت تولیدی در آن بخش صورت می پذیرد.

مانند : دایره برش و دایره جوش و … که نمونه ای از دوایر تولیدی یک کارگاه میباشند.

دوایر خدماتی:

دوایری می باشند که به طور مستقیم در ساخت محصول نقش نداشته ولی به سایر دوایر چه تولیدی و چه خدماتی، خدمات ارائه می نمایند.

مانند : دایره رستوران و یا دایره حسابداری.

در مؤسسات تولیدی باید ارتباط هر هزینه با مرکز هزینه مشخص می شود و تعیین گردد هر مرکز هزینه چه سهمی در ایجاد هزینه خواهد داشت.

روش حسابداری سربار و جذب سربار در حساب ها :

در حسابداری مؤسسات تولیدی برای ثبت هزینه ها از حساب کنترل استفاده می گردد بنابراین واضح است هزینه های سربار در حساب کنترل سربار ثبت خواهد شد در نتیجه زمانی که هزینه سرباری تحمل می گردد و شناسایی می شود ثبت زیر در دفاتر و حساب ها صورت خواهد پذیرفت.

منظور از اضافه یا کسر جذب سربار چیست:

هزینه های واقعی سربار در طی دوره مالی در بدهکار حساب کنترل سربار ثبت می گردد و از طرفی گفتیم سربار جذب شده را در ابتدای دوره مالی در طرف بستانکار حساب کنترل سربارثبت می نماییم.

بنابراین در پایان دوره مالی مانده حساب کنترل سربار نشان دهنده اضافه یا کسر جذب سربار خواهد بود.

اگر مانده حساب کنترل سربار بدهکار باشد یعنی سربار واقعی بیش از سربار جذب شده باشد، کسر جذب سربار وجود دارد و به این معنا است سرباری که در ابتدای دوره مالی پیش بینی، جذب و به حساب تولید منظور گردیده است کمتر از سربار واقعی بوده که در طی دوره مالی تحمل شده است.

و اگر مانده حساب کنترل سربار بستانکار باشد یعنی سربار جذب شده بیش از سربار واقعی باشد اضافه جذب سربار وجود دارد و این نشان می دهد سرباری که در ابتدای دوره پیش بینی، جذب و به حساب تولید منظور شده است بیش از سرباری بوده است که در طی دوره مالی تحمل شده است.

مانده حساب کنترل سربار به حساب اضافه یا کسر جذب سربار نقل خواهد شد یعنی اگر اضافه جذب سربار باشد، ( مانده حساب کنترل سربار بستانکار باشد ) با ثبت زیر اضافه جذب سربار به حساب کسر یا اضافه جذب منتقل می گردد.

بدهکار                 حساب کنترل سربار &&&

بستانکار                                       حساب کسر یا اضافه جذب سربار &&&

 بستن حساب کنترل سربار و نقل اضافه جذب سربار :

اگر مانده حساب کنترل سربار بدهکار باشد یعنی در واقع کسر جذب سربار وجود داشته باشد بابت بستن حساب کنترل سربار ثبت زیر صورت خواهد پذیرفت.

بدهکار                   حساب کسر یا اضافه جذب سربار &&&

بستانکار                                                               حساب کنترل سربار &&&

 بستن حساب کنترل سربار و نقل کسر جذب سربار :

توجه کنید که حساب کسر یا اضافه جذب سربار یک حساب موقت می باشد و در پایان دوره مالی این حساب باید بسته شود.

بستن حساب اضافه یا کسر جذب سربار دو حالت دارد :

1 – اگر مانده این حساب رقم جزئی باشد مانده این حساب به قیمت تمام شده کالای فروش رفته بسته خواهد شد که دو حالت زیر وجود خواهد داشت:

•  اگر مانده حساب اضافه یا کسر جذب سربار بدهکار باشد ثبت زیر صورت میگیرد :

بدهکار                     قیمت تمام شده کالای فروش رفته &&&

بستانکار                                                     حساب کسر یا اضافه جذب سربار &&&

بابت بستن مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته

•  اگر مانده حساب اضافه یا کسر جذب سربار بستانکار باشد ثبت زیر صورت میگیرد :

بدهکار                    حساب کسر یا اضافه جذب سربار &&&

بستانکار                                                   حساب قیمت تمام شده کاللای فروش رفته &&&

بابت بستن مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته

نکته : 

وقتی اضافه یا کسر جذب سربار به قیمت تمام شده کالای فروش رفته بسته می شود باعث می گردد قیمت تمام شده کالای فروش رفته به قیمت تمام شده واقعی نزدیک شود.

2 – اگر مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار رقم عمده ای باشد مانده این حساب باید به موجودی کالای در جریان ساخت، موجودی کالای ساخته شده پایان دوره و قیمت تمام شده کالای فروش رفته منتقل شود.

هزینه های سربار در حسابداری صنعتی و تولید:

یکی از اجزاء اصلی تشکیل دهنده بهای تمام شده، سربار ساخت می باشد سربار در واقع هزینه هایی می باشند که مستقیماً در ساخت کالا و تولید محصول دخالت ندارند و به راحتی نمی توان تحمل این هزینه ها را به تولید کالا یا محصولی خاص یا سفارشی مشخص مرتبط دانست.

مشخص ترین هزینه های سربار :

• هزینه استهلاک ساختمان کارخانه
• هزینه اجاره ساختمان کارخانه
• هزینه بیمه اجتماعی سهم کارفرما
• هزینه سوخت کارخانه
• هزینه روشنایی کارگاه و کارخانه
• هزینه حقوق سرپرستان

اگر بخواهیم به شکل ساده هزینه های سربار را شناسایی کنیم باید از دستگاه زیر استفاده کنیم تا هزینه سربار را مشخص بنماییم:

در تولید، هزینه های سربار چه زمان شناسایی می گردند؟

در تولید هزینه های سربار در 2 زمان شناسایی می گردند :

1 – قبل از شروع دوره مالی و قبل از آنکه سربار تحقق پذیرد سربار برآورد می گردد که سربار پیش بینی شده و یا  سربار برآورد شده میگویند.

2 – بعد از تحقق پذیرفتن هزینه که به آن سربار واقعی گویند باید توجه داشت گاهی سربار واقعی را در پایان دوره مالی نیز شناسایی می کنند.

سربار پیش بینی شده و جذب سربار یعنی چه ؟

سربار پیش بینی شده :

گاهی در آغاز دوره مالی، هزینه های سربار با توجه به تجربیات و یا با لحاظ کردن تغییرات احتمالی در قیمت عوامل ایجاد کننده هزینه، پیش بینی و برآورد می شوند که به آن سربار پیش بینی شده گویند.

نرخ جذب :

بعد از آنکه سربار پیش بینی گردید با یک روش مشخص این سربار تا پایان دوره مالی شناسایی و اساس محاسبه قیمت تمام شده تولیدات قرار می گیرد که  نرخ جذب میگویند.

توجه:

باید بدانید تنها روش ممکن جهت تعیین هزینه های سربار قابل تخصیص به تولید در کوتاه ترین زمان ممکن و در اسرع وقت برای استفاده مدیریت و برآورد کردن عدم کارایی و مشخص نمودن تغییرات غیرمنطقی و یا متعادل ساختن قیمت تمام شده یک واحد محصول از یک ماه به ماه بعد با استفاده از نرخ جذب سربار میسر می باشد.

علل پیش بینی و برآورد سربار :

• اختلاف بین مقدار تولید واقعی با تولید برنامه ریزی شده
• مشخص نبودن مبلغ واقعی بعضی از هزینه های سربار
• ایجاد شرایط مناسب برای مقایسه هزینه های واقعی و پیش بینی شده

چگونه پیش بینی سربار زمینه مناسبی را برای مقایسه ایجاد می کند؟

مدیران با پیش بینی سربار معیاری را برای مقایسه هزینه های واقعی و آنچه که پیش بینی شده است را ایجاد می نمایند.

یعنی در واقع در پایان دوره مالی یا هر زمان می توانند مقایسه ای بین آنچه که باید انجام می گرفت و آنچه که واقعاً انجام شده است را داشته باشند.

بنابراین با پیگیری اختلافات و تجزیه و تحلیل آن نقاط ضعف و قوت فعالیت خود را می توانند مشاهده نمایند.

منظور از سربار واقعی چیست؟

سربار واقعی هم چنانکه مشخص می باشد هزینه های سرباری می باشند که در طی دوره مالی به صورت واقعی تحقق پذیرفته اند و بهای آنها پرداخت شده است یا پرداخت آنها تعهد شده است.

توجه :

هزینه های سرباری نیز که با انجام اصلاحات در پایان دوره مالی مشخص می شوند نیز به عنوان سربار واقعی شناسایی می شوند.

توجه:

باید بدانید با توجه به اینکه هزینه های سربار واقعی عملا انجام پذیرفته اند و معمولا در پایان دوره مالی مشخص می شوند بنابراین به تنهایی برای مدیران در جهت تصمیم گیری مناسب نمی باشند و معیار مناسبی برای برنامه ریزی تولید نمی باشند.