تراز آزمایشی چیست؟ چه تفاوتی با ترازنامه دارد؟

تراز آزمایشی چیست سوالی است که ما قصد داریم در این مقاله به آن پاسخ دهیم. در این خصوص ممکن است مواردی مانند تراز آزمایشی چهار ستونی، ترتیب حساب ها در تراز آزمایشی، جدول تراز آزمایشی و تفاوت ترازنامه و تراز آزمایشی مطرح شوند.

یکی از مفاهیمی که باید در آموزش حسابداری به آن اشاره شود، تراز آزمایشی است. این مفهوم در امور مالی کسب و کارها کاربرد دارد و نقش زیادی در بررسی وضعیت آن ها ایفا می کند. برخی تصور می کنند که تراز آزمایشی در واقع صورت مالی است که این فکر اشتباه است.

در راستای آموزش حسابداری علاوه بر یادگیری نرم افزارهایی مانند نرم افزار سپیدار، باید با مفاهیم آن نیز آشنا شویم. ما باید درک درستی از صورت های مالی داشته باشیم تا بتوانیم تفاوت آن را با تراز آزمایشی و ترازنامه تشخیص دهیم. در ادامه بحث تراز آزمایشی چیست تعریفی از آن را ذکر خواهیم کرد.

تراز آزمایشی چیست؟

تراز آزمایشی چیست سوالی است که ممکن است برای افرادی که در رشته حسابداری مشغول به فعالیت هستند، پیش آید. تراز آزمایشی به یک نوع گزارش حسابداری گفته می شود که برای اثبات درستی ثبت اسناد و دفاتر ارائه می شود. برخی تراز آزمایشی را نوعی صورت مالی در نظر می گیرند که همانطور که ذکر شد این تصور اشتباه می باشد. نباید این نوع گزارش را جزئی از صورت های مالی قرار داد.

صورت مالی یک گزارش نهایی است که بر طبق این اطلاعات امکان تصمیم گیری برای تصمیم گیرندگان یک کسب و کار فراهم می شود اما در تراز آزمایشی یک فهرست از نام و مانده حساب دفاتر وجود دارد که به منظور تهیه آنها اغلب در پایان ماه اقدام می شود. همانطور که از اسم آن نیز مشخص است جهت آزمون و امتحان کردن توازن مانده حساب دفاتر این گزارشات ارائه می شوند. پاسخ اینکه تراز آزمایشی چیست می تواند ما را در درک بهتر آن کمک کند.

تراز آزمایشی موجب می شود که دفاتر کل با اطمینان بیشتری به منظور محاسبه صورت های مالی مورد استفاده قرار بگیرد. گاهی با استفاده از تراز آزمایشی مشخص می شود که بین مانده حساب های دفتر توازن بر قرار نیست. در نتیجه این امکان وجود ندارد که از این طریق بتوان صورت های مالی را به درستی محاسبه کرد. ترتیب حسابها در تراز آزمایشی باید به گونه ای باشد که در ابتدا حساب دارایی و بعد از آن حساب بدهی و سرمایه مالک در لیست قرار بگیرند.

تراز آزمایشی چه تفاوتی با ترازنامه دارد؟

برای اینکه بتوانیم به تفاوت تراز آزمایشی و ترازنامه اشاره کنیم،  باید یک تعریف از ترازنامه ارائه دهیم. ترازنامه به عنوان یک نوع صورت مالی اساسی در نظر گرفته می شود که می تواند مشخص کند که وضعیت مالی حسابداری به چه صورت است. این صورت مالی در انتهای دوره مالی ارائه می شود و در آن اطلاعاتی مانند بدهی، سرمایه و دارایی تعیین می شوند. می توان به زبان ساده گفت که میزان دارایی شرکت از طریق ترازنامه مشخص می شود.

یکی از تفاوت های اساسی این دو در این می باشد که در تراز آزمایشی تمامی حساب ها اعم از موقت و دائم آورده می شوند. برخلاف آن در ترازنامه تنها مانده حساب دائمی ذکر می شود. با توجه به اینکه تراز آزمایشی چیست را ما در این مطلب پاسخ دادیم، می توانید تفاوت های بیشتری بین این دو را تشخیص دهید.

علت تهیه تراز آزمایشی

ما در بحث اینکه تراز آزمایشی چیست به این موضوع اشاره کردیم که تراز آزمایشی در انتهای هر ماه تهیه می شود. به همین دلیل می توان گفت که علت و هدف تهیه تراز آزمایشی نظارت و کنترل روی مانده دفاتر کل است برای داشتن توازن می توان از آن به منظور جمع آوری دستی صورت های مالی نیز استفاده شود؛ البته با وجود سیستم های رایانه ای پیشرفته در زمینه حسابداری این کار دیگر به صورت دستی انجام نمی شود.

در تراز آزمایشی هدف این است که اطمینان حاصل شود که تمامی بدهی ها برابر با اعتبارات هستند. در این صورت امکان ثبت نا متوازنی در سیستم حسابداری وجود ندارد. صورت مالی تولید شده نمی تواند دقیق نباشد. در ادامه بحث اینکه تراز آزمایشی چیست قصد داریم در خصوص انواع آن صحبت کنیم.

انواع تراز آزمایشی

به منظور اینکه بدانیم تراز آزمایشی چیست باید در خصوص انواع آن نیز صحبت کنیم. تراز آزمایشی به شکل های مختلفی ارائه می شود. انواع آن با نام های دو ستونی، چهار ستونی، شش ستونی و هشت ستونی شناخته می شوند. موارد ذکر شده شکل های اصلی تهیه تراز آزمایشی می باشند. باید به این نکته توجه کنید که ممکن است تراز آزمایشی در شکل های دیگری نیز تهیه شود. اگر بدانیم که تراز آزمایشی چیست، به ما در بهم انواع آن کمک می کند.

تراز آزمایشی 2 ستونی

از متداول ترین تراز های آزمایشی می توان از نوع 2 ستونی آن نام برد. بدین منظور باید دو ستون با عنوان بدهکار و بستانکار مشخص شوند. تمامی حساب های دفتر کل باید در این دو ستون قرار بگیرند. ممکن است ستون های دیگری در یک ترازنامه آزمایشی وجود داشته باشند؛ اما تنها دو ستون ذکر شده باید با یکدیگر برابر باشند. اغلب از ستون های دیگر به منظور درج اطلاعات مضاعف استفاده می شود.

تراز آزمایشی 4 ستونی

یکی دیگر از انواع تراز آزمایشی که در ادامه بحث تراز آزمایشی چیست باید به آن اشاره شود، نوع 4 ستونی است. در این نوع تراز باید علاوه بر درج ستون با نام های بدهکار و بستانکار باید 2 ستون دیگر با نام گردش حساب نیز درج شوند. در این رابطه باید به این نکته توجه کنید که هر تراز آزمایشی دارای سطر هایی است که در هر کدام تنها باید یکی از مقادیر بستانکار یا بدهکار درج شود.

اگر اطلاعات درج شده در دفاتر کل درست باشند و به صورت درست نیز در تراز آزمایشی 4 ستونی درج شوند، باید مجموع مانده 2 ستون با نام گردش حساب با ستون های بدهکار و بستانکار یکی باشد. این نوع تراز آزمایشی به دلیل داشتن ستون گردش حساب می تواند کمک بهتری به افراد تصمیم گیرنده کند.

تراز آزمایشی 6 ستونی

در ادامه ذکر اینکه تراز آزمایشی چیست، باید در خصوص تراز آزمایشی 6 ستونه نیز مطالبی را ذکر کنیم. در این نوع تراز آزمایشی امکان نشان دادن گردش حساب پیش از دوره نیز وجود دارد. در دو مورد قبلی گردش حساب تنها در یک بازه زمانی خاص تهیه می شود؛ اما در این نوع تراز آزمایشی دو ستون اول یک بازه زمانی از گردش حساب و دو ستون بعدی بازه دیگر از گردش حساب را نشان می دهد. در ستون های آخر نیز باید مانده حساب نمایش داده شود.

تراز آزمایشی 8 ستونی

یکی دیگر از انواع تراز آزمایشی نوع 8 ستونی آن است. این موارد برای درک بهتر از اینکه تراز آزمایشی چیست، بیان می شوند. تراز هشت ستونی تا حدودی شبیه به شش ستونی است. تنها تفاوت این دو در این است که در 2 ستون مجزا نسبت به نشان دادن مانده ابتدای دوره مالی در نظر گرفته می شود. اطلاعات درج شده در ستون های تراز آزمایشی می توانند به تصمیم گیری استفاده کنندگان کمک زیادی کنند.

مشکلات تراز آزمایشی

در ادامه اینکه ذکر کردیم تراز آزمایشی چیست به مشکلاتی که از طریق تراز آزمایشی مشخص می شوند نیز اشاره خواهیم کرد. ممکن است دو ستون بدهکار و بستانکار در طی گزارشات تراز آزمایشی با یکدیگر برابر نباشند. در صورتی که برابر باشند ممکن است تصور شود که خطایی در حسابها وجود ندارد. روش های مختلفی وجود دارد که خطاها از طریق آنها رخ می دهند. این خطاها حتی با بررسی تراز آزمایشی نیز قابل تشخیص نیستند.

• ورود به حساب اشتباه: درج بدهی در حساب اشتباه و نشان دادن کل بدهی به صورت درست
• ورود به مقدار اشتباه: درج ورودی با مقدار اشتباه
• ورودی معکوس: ثبت ورودی به صورت معکوس

این موارد نیز می توانند منجر به اشتباهات در تراز آزمایشی شوند. امروزه حسابداران با آموزش مباحث حسابداری به صورت دقیق و اصولی می توانند از بروز این اشتباهات جلوگیری کنند. به همین دلیل توصیه می شود در خصوص انتخاب آموزش حسابداری مناسب بسیار دقت شود. این کار موجب می شود که حسابداری برای بازار کار یاد گرفته شود و مفاهیم به صورت تئوری و عملی در ذهن نقش ببندند.

اشتباهات تراز آزمایشی چگونه تصحیح می شوند؟

همانطور که در راستای اینکه تراز آزمایشی چیست ذکر شد، ممکن است در تراز آزمایشی مانده ها با هم یکی نباشند یا اینکه اشتباهاتی در هنگام ورود مانده حساب به ستون ها رخ دهد. گاهی نیز اطلاعات درج شده در دفاتر کل اشتباه هستند.

عدم یکی بودن مانده حساب ستون بدهکار و بستانکار می تواند نشان دهنده یک مشکل باشد. شما با استفاده از تراز آزمایشی می توانید این اشتباهات را شناسایی کنید. این کار موجب می شود که در انتهای دوره مالی مشکل ایجاد نشود.

کلام آخر

ما در مقاله تراز آزمایشی چیست به مباحثی دیگری مانند ترازنامه و صورت مالی نیز پرداختیم. باید گفت که تراز آزمایشی یکی از مراحل اساسی در فرآیند حسابداری به شمار می رود. برخی تصور می کنند که این مورد می تواند راه حلی برای تشخیص اشتباهات در حسابداری باشد در حالی که چنین نیست. معمولا از این شیوه به منظور بستن دفاتر حسابداری استفاده می شود. این کار با استفاده از نرم افزار حسابداری بدون خطا امکان پذیر می باشد.