حسابداری دولتی چیست و چه تفاوتی با حسابداری بازرگانی دارد؟ این سوالی است که همراه با ذکر مواردی مانند اهداف حسابداری دولتی، ثبت های حسابداری دولتی و اصول حسابداری دولتی مطرح می شود. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به این موضوعات بپردازیم.

حسابداری دارای گرایشات مختلفی است که هر کدام دارای تعریف مشخصی هستند. به دلیل وجود پیچیدگی هایی که در دنیای اقتصاد وجود دارد، حسابداری نیز به صورت متنوع تقسیم بندی می شود. این کار موجب می شود که نظم و سازماندهی گزارشات مالی با دقت بیشتری انجام شود. به طور کلی 7 نوع مختلف از حسابداری با نام های حسابداری بازرگانی، صنعتی، مالیاتی، بودجه، مدیریت، دولتی و حسابرسی وجود دارند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. اینکه حسابداری دولتی چیست می تواند به ما در درک بهتر تفاوت های آن با دیگر انواع حسابداری کمک کند.

طبیعتا در برخی از این گرایشات برای افزایش سرعت و دقت از انواع نرم افزار حسابداری مانند نرم افزار سپیدار استفاده می شود؛ اما باید گفت که نرم افزارهای به کار رفته در حسابداری دولتی با نرم افزارهای به کار رفته در شرکت های خصوصی متفاوت می باشند. اینکه حسابداری دولتی چیست و چه کاربردی دارد را در ادامه شرح خواهیم داد.

آنچه در ادامه مقاله خواهید خواند

حسابداری دولتی چیست؟

حسابداری دولتی (Governmental accounting) یک فرآیند برای ثبت، طبقه بندی، تفسیر و گزارش امور مالی مربوط به دستگاه های اجرایی می باشد که از اطلاعات آن برای تصمیم گیری و برنامه ریزی بودجه استفاده می شود. وزارتخانه ها و موسسات مالی دارای اطلاعات مالی مربوط به خود هستند که باید از آنها برای تصمیم گیری های برنامه های مصوب مانند بودجه سالانه استفاده شود. جلوگیری از تداخل منابع مالی یکی از اهداف این نوع حسابداری محسوب می شود.

اینکه بدانیم حسابداری دولتی چیست و چه کاربردی دارد در رشته حسابداری بسیار کارایی دارد. آشنایی با تعریف دقیق انواع حسابداری می تواند به دانستن اهداف هر کدام به ما کمک کند. به ویژه این مورد برای دانشجویان رشته حسابداری اهمیت زیادی دارد.

هر گاه از حسابداری دولتی صحبت می شود همزمان از تفاوت آن با حسابداری بازرگانی نیز مطلبی ذکر می شود. به همین دلیل در ادامه قصد داریم با ارائه تعریف از حسابداری بازرگانی به ذکر تفاوت های آن با حسابداری دولتی بپردازیم.

تفاوت حسابداری دولتی با بازرگانی چیست؟

یکی از دلایلی که موجب می شود تفاوت حسابداری دولتی با بازرگانی را ذکر کنیم، شبیه بودن این حسابداری است. در نتیجه برای اینکه باهم اشتباه گرفته نشوند و کاربرد هر کدام را بدانیم، تفاوت های این دو را ذکر خواهیم کرد. اطلاع از تفاوت این دو می تواند موجب شود که ما بهتر بدانیم که حسابداری دولتی چیست و چه کاربردی دارد. با وجود شباهت بین حسابداری دولتی و بازرگانی، این دو 4 تفاوت عمده باهم دارند که در ادامه شرح خواهیم داد.

صورت های مالی در حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی متفاوت هستند. در حسابداری دولتی سرمایه ای که بتوان از طریق آن مالکیت شخصی را نشان داد، وجود ندارد. در این حالت از اصطلاحی با عنوان حساب مازاد استفاده می شود.
به دلیل اینکه در یک شرکت بازرگانی هدف اصلی کسب سود می باشد، با حسابداری دولتی در این زمینه نیز تفاوت هایی وجود دارد. می توان گفت که یکی از اصلی ترین دلایل وجود تفاوت در صورت های مالی نیز تفاوت در اهداف این دو نوع حسابداری می باشد.
در حسابداری دولتی از قانون بودجه تبعیت می شود. می توان گفت که این نوع حسابداری با رعایت کنترل بودجه ای و بر اساس قوانین و مقررات عمل می کند. در صورتی که میان اصول حاکم و قانون تفاوتی وجود داشته باشد معیار اصلی قانون می باشد که این روند در حسابداری بازرگانی متفاوت است.
منابع مالی در حسابداری دولتی بر خلاف حسابداری بازرگانی یک حساب مستقل در نظر گرفته می شوند. این حساب ها هر کدام مستقل هستند و این مورد در حسابداری بازرگانی متفاوت می باشد. تغییرات در سیستم حسابداری دولتی نیز بر همین اساس ایجاد می شوند. به همین دلیل نمی توان از نرم افزارهای حسابداری که در حسابداری بازرگانی رایج هستند، استفاده کرد.

با درک تفاوت های حسابداری بازرگانی و دولتی می توانیم بفهمیم که حسابداری دولتی چیست و چه کاربردی دارد. این موضوع برای دانشجویان حسابداری بسیار اهمیت دارد.

اصول حسابداری دولتی کدامند؟

حال که با تعریف اینکه حسابداری دولتی چیست و چه تفاوتی با حسابداری بازرگانی دارد آشنا شدیم، نوبت به تعریف اصول این نوع حسابداری می رسد. می توان گفت که حسابداری دولتی به طور کلی دارای 5 اصل است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

اصل رعایت حساب های دولتی و بودجه ای در حسابداری دولتی
کاربردی بودن حساب های مستقل
اصول رعایت قوانین مالی پذیرفته شده حسابداری
ایجاد تعهد در تامین اعتبار
به کارگیری مبنای تعهدی و نیمه تعهدی تعدیل شده

برخی از اصول مربوط به حسابداری دولتی درواقع همان تفاوت های آن با حسابداری بازرگانی هستند. یک حسابدار دولتی باید با تمامی این اصول آشنا باشد و در مورد تفاوت های این حسابداری با سایر انواع حسابداری آگاهی لازم را کسب کند.

تنخواه گردان در حسابداری دولتی

ما تا این لحظه توانستیم با اینکه حسابداری دولتی چیست و چه اصولی دارد، آشنا شویم. حال در این بخش می خواهیم به تنخواه گردان در حسابداری دولتی اشاره کنیم. انواع تنخواه گردان خزانه، تنخواه گردان استان، حسابداری و پرداخت در این مورد مطرح می شوند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.

تنخواه گردان خزانه که به عنوان حساب درآمد عمومی کاربرد دارد و نزد بانک مرکزی است و می توان در یک سال مالی در صورت لزوم برای نیازهای مالی خزانه از آن استفاده کرد.
تنخواه گردان استان نیز مبلغی می باشد که به منظور ایجاد تسهیلات برای هزینه های جاری و عمرانی اخذ می شود.
تنخواه حسابداری از طریق خزانه یا نمایندگی آن در استان در اختیار ذی حساب قرار می گیرد.
تنخواه گردان پرداخت که از محل تنخواه حسابداری تامین و از طرف ذی حساب با تایید رئیس دستگاه به ماموران مجاز داده می شود.

به منظور آشنایی با تعریف این نوع حسابداری باید با اصول، اهداف و اصطلاحات رایج در آن آشنا شویم. اینکه بدانیم حسابداری دولتی چیست و چه کاربردی دارد به دانش ما در این زمینه اضافه می کند.

کلام آخر

ما در این مطلب به اینکه حسابداری دولتی چیست، چه تفاوتی با حسابداری بازرگانی دارد و دارای چه اصولی است صحبت کردیم. همانطور که گفته شد اصول و قواعد خاصی بر حسابداری دولتی حاکم است که آن را از حسابداری بازرگانی متفاوت می کند. به عنوان مثال نرم افزارهای رایج در حسابداری بازرگانی در حسابداری دولتی استفاده نمی شوند. یکی از دلایل آن نیز تفاوت در اهداف این دو حسابداری است.

افرادی که قصد دارند در حوزه حسابداری دولتی فعالیت کنند باید با اصول و قواعد آن آشنایی داشته باشند. در این مطلب به اینکه حسابداری دولتی چیست اشاره شد و هدف اصلی آشنایی با این نوع حسابداری بود.