گزارش های حسابداری

گزارش های حسابداری:

رسمی:

1ـ ترازنامه

2ـ صورت سود و زیان

3ـ صورت گردش وجوه نقد

4ـ صورت سود و زیان جامع

5- یاداشت های توضیحی

متداول:

1ـ گردش حساب اشخاص

2ـ گزارش چک ها

3ـ گردش کالا و انبار

4ـ گزارش فاکتورها

یاداشت های توضیحی:

تمامی اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان صورت های مالی را نمی توان در متن صورت های مالی ارائه کرد. به همین دلیل واحد تجاری، برخی از اطلاعات را در قالب یاداشت های توضیحی صورت های مالی که جز الینفک صورت های مالی است افشا می کند.

یاداشت های توضیحی بخش مهمی از صورت های مالی است زیرا تنها راه عملی برای توصیف کامل و مناسب برخی از وضعیت ها و رویدادهای خاص است.

نکته: تمامی نرم افزارها قادر به تهیه ترازنامه و صورت سود و زیان و گزارش های غیر رسمی می باشند و مابقی گزارش ها کاملا به تخصص علمی و تجربه ی تهیه کننده ی آن صورت ها بستگی دارد.

ترازنامه :

ترازنامه یکی از صورت های مالی است که میزان دارایی های یک شرکت، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام را در یک زمان مشخص خلاصه میکند و به استفاده کنندگان آن نشان میدهد.

ترازنامه معمولا در پایان یک دوره مالی تهیه میگردد.

ترازنامه بر اساس اصل زیر استوار است:

دارایی = بدهی + سرمایه

به این اصل، معادله اصلی حسابداری میگویند .

*ترازنامه نشان دهنده ی این مطلب است که بنگاه اقتصادی چه میزان دارایی دارد و این دارایی ها را چگونه تامین کرده است.

*بدهی ها نشان دهنده ی تامین منابع مالی از دیگران است.

* حقوق صاحبان نیز نشان دهنده تامین منابع توسط مالکان است.

صورت سود و زیان:

یکی دیگر از گزارشهایی که اطلاعات مالی را در اختیار استفاده کنندگان از این اطلاعات قرار می دهد صورت سود و زیان است که چگونگی و نتیجه عملکرد مالی یک موسسه یا واحد تجاری را در طی یک دوره مالی مشخص نشان می دهد که نتیجه آن وجود سود یا زیان در عملکرد مالی موسسه در طی دوره مالی خاص است .

صورت سود و زیان جهت مشخص نمودن سود یا زیان یک واحد تجاری تهیه می شود و شامل خلاصه ای از درآمد ها و هزینه های یک موسسه است که در صورت فزونی درآمد به هزینه سود و در صورت فزونی هزینه بر درآمد زیان حاصل می شود.

منظور از عملکرد مالی ،فعالیت هایی است که به نوعی باعث تغییر در دارایی ،بدهی ها و سرمایه گردد.

صورت جریان های وجوه نقد :

استفاده کنندگان از صورتهای مالی نیازمند اطلاعاتی در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند با توجه به این که ترازنامه و صورت سود و زیان قادر به انعکاس این موضوع نیستند لذا تهیه و ارائه یک صورت مالی اساسی تحت عنوان صورت جریان وجوه نقد الزامی است.

صورت جریان وجوه نقد گزارشی است که اطلاعات مربوط به جریان وجوه نقد واحد تجاری را طی یک دوره زمانی معین نشان می دهند.

تفاوت اساسی صورت جریان وجه نقد با ترازنامه:

تفاوت اساسی صورت جریان وجوه نقد با ترازنامه و صورت سود و زیان این است : که دو صورت فوق (ترازنامه و صورت سود و زیان ) از مبنای تعهدی جهت گزارشگری استفاده می کنند اما صورت جریان وجوه نقد از مبنای نقدی استفاده می کنند. هدف از تهیه صورت جریان وجوه نقد بررسی دلائل تغییرات وجوه نقد در طی دوره می باشد.

صورت سود و زیان جامع :

صورت سود و زیان جامع چیست ؟ در چه مواردی استفاده میشود ؟ موارد به کار رفته در این صورت چیست ؟ چه تفاوتی با صورت حساب سود و زیان دارد ؟

هدف از تهیه صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع، ارائه کلیه درآمدها و هزینههای شناسایی شده طی یک دوره مالی میباشد.

تمرکز اصلی صورت سود و زیان دوره بر درآمدها و هزینههای عملیاتی است. درآمدها و هزینهها تنها در مواردی در صورت سود و زیان منعکس نمیشود که به طور مشخص به موجب استانداردهای حسابداری مستقیماً به حساب حقوق صاحبان سرمایه منظور شود.

از آنجایی که جهت تصمیم گیری اقتصادی استفاده کنندگان صورتهای مالی، آگاهی از کلیه جنبه های عملکرد مالی واحد تجاری طی دوره ضرورت دارد، الزام است کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده طی آن دوره مورد ملاحضه قرار گیرد.

بدین لحاظ تهیه و ارائـه یک صورت مالی اساسی جدید با عنوان “ صورت سود و زیان جامع” الزام است تا میزان افزایش یا کاهش حقوق صاحبان سرمایه از بابت درآمدها و هزینههای مختلف دوره نشان داده شود.

از آنجا که صورت سود و زیان جامع دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینههای شناسایی شده، اعم از تحقق یافته و تحقق نیافته است، سود یا زیان خالص دوره مالی به عنوان اولین قلم در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد.

این بدان معنی است که صورت سود و زیان دوره، یکی از اقلام صورت سود و زیان جامع را به تفصیل نشان میدهد و سایر درآمدها و هزینههای شناسایی شده، به طور جداگانه در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد.

سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده شامل موارد زیر است:

الف : درآمدها و هزینههای تحقق نیافته ناشی از تغییرات ارزش داراییها و بدهی هایی که اساساً به منظور قادر ساختن واحد تجاری به انجام عملیات به نحو مستمر نگهداری میشـود و به موجب استانداردهای حسابداری مربوط مستقیماً به حقـوق صاحبـان سرمایـه منظـور میشود.

از قبیل : درآمدهـا و هزینه های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های ثابت مشهود

ب : درآمدها و هزینه هایی که طبق استانداردهای حسابداری به استناد قوانین آمره مستقیماً در حقوق صاحبان سرمایه منظور میشود.

از قبیل :ما به التفاوت های حاصل از تسعیر داراییها و بدهی های ارزی

موارد مندرج در ردیفهای الف و ب سود یا زیان جامع سال را تشکیل میدهد.

تعدیلات سنواتی ( مشتمل بر آثار انباشته تغییر در رویه های حسابداری و اصلاح اشتباه ) حسب مورد از سود یا زیان جامع سال کسر یا به آن اضافه میشود تا سود یا زیان جامع شناسایی شده در فاصله تاریخ صورتهای مالی دوره قبل و پایان دوره مالی جاری به دست آید.

حسابداری چگونه عمل می کند؟

همانگونه که از اسم حسابداری مشخص است حسابداری از مجموعه ی حساب ها تشکیل شده است که هر حساب نشان دهنده ی اطلاعاتی می باشد. رویدادهای مالی حداقل بر روی 2 حساب اثر می گذارد .

برای مثال:

خرید کالا به صورت نقد باعث می شود که حساب خرید کالا افزایش و حساب صندوق که نشان دهنده ی وجه نقدی می باشد کاهش پیدا کند. حال این افزایش و کاهش در حسابداری را با 2 اصطلاح (بدهکار و بستانکار )ثبت می کنیم.

نکته:

به سمت راست هر حسابی بدهکار و به سمت چپ هر حساب بستانکار میگویند.

ماهیت هر حساب چیست؟

منظور از ماهیت هر حساب مانده هر حساب پس از گردش (افزایش و کاهش ) در حساب می باشد.

برای مثال:

حساب خرید کالا ماهیتی بدهکار دارد . بدان معنی که مانده این حساب یا بدهکار می شود یا صفر بدین معنی (که کالا یا وجود دارد و یا صفر است) .

ماهیت حساب ها را چگونه تشخیص دهیم؟

ماهیت بدهکار: هر حسابی که نشان دهنده ی خروج پول در گذشته باشد را بدهکار می گوییم.

برای مثال:

حساب خرید کالا ، هزینه و …

ماهیت بستانکار:

هر حسابی که نشان دهنده ی ورود پول در گذشته باشد را بستانکار می گوییم.

برای مثال: حساب فروش کالا ، درآمد و …

ماهیت بدهکار / بستانکار:

برخی از حساب ها می توانند هر دو ماهیت را داشته باشند. برای مثال: حساب خالصه سود و زیان این حساب اگر ماهیتی بدهکار داشته باشد به معنی زیان و اگر ماهیت بستانکار داشته باشد به معنی سود می باشد.

نکته: حساب های موجودی نقد ، صندوق، بانک، تنخواه گردان( همیشه ماهیتی بدهکار دارند و از این قاعده مستثنی است) .

اصول افزایش و کاهش در حساب ها چگونه است؟

هیچ علمی از قاعده ی طبیعی خارج نیست برای مثال موفقیت ذاتاً خوب است پس افزایش موفقیت نیز خوب و کاهش موفقیت بد است.

سانحه ذاتاً بد است پس افزایش سانحه نیز بد و کاهش سانحه خوب است حال علم حسابداری نیز از این قاعده پیروی می کند بدین معنی که افزایش در حسابی با ماهیت بدهکار، بدهکار می شود و کاهش در این حساب بستانکار می شود و همچنین افزایش در حسابی با ماهیت بستانکار، بستانکار می شود و کاهش در این حساب بدهکار می شود.

حال ماهیت برخی از حساب ها را بررسی می کنیم.

نام حساب                                                             ماهیت       افزایش       کاهش

خرید کالا                                                               بدهکار       بدهکار        بستانکار

فروش کالا                                                             بستانکار     بستانکار      بدهکار

هزینه                                                                   بدهکار        بدهکار       بستانکار

درآمد                                                                   بستانکار     بستانکار      بدهکار

برگشت از خرید و تخفیفات                                       بستانکار     بستانکار      بدهکار

برگشت از فروش و تخفیفات                                     بدهکار        بدهکار        بستانکار

تخفیفات نقدی خرید                                               بستانکار     بستانکار       بدهکار

تخفیف نقدی فروش                                               بدهکار        بدهکار         بستانکار

حسابهای دریافتنی (بدهکاران )                               بدهکار        بدهکار         بستانکار

اسناد دریافتنی                                                    بدهکار        بدهکار         بستانکار

حسابهای پرداختنی ( بستانکاران )                          بستانکار     بستانکار       بدهکار

اسناد پرداختنی                                                   بستانکار     بستانکار       بدهکار

صندوق                                                              بدهکار       بدهکار          بستانکار

بانک                                                                 بدهکار        بدهکار         بستانکار

تنخواه گردان                                                      بدهکار       بدهکار          بستانکار

سفارشات و پیش پرداخت                                    بدهکار        بدهکار          بستانکار

سفارشات و پیش دریافت ها                                 بستانکار     بستانکار        بدهکار

ساختمان                                                         بدهکار        بدهکار          بستانکار

زمین                                                               بدهکار       بدهکار           بستانکار

اثاثیه اداری و منصوبات                                        بدهکار        بدهکار          بستانکار

ماشین آلات و تجهیزات                                       بدهکار        بدهکار          بستانکار

ملزومات                                                          بدهکار        بدهکار          بستانکار

سر قفلی                                                        بدهکار        بدهکار          بستانکار

حق الاختراع، حق الامتیاز و …                              بدهکار       بدهکار           بستانکار

نام تجاری                                                        بدهکار        بدهکار           بستانکار

سرمایه                                                          بستانکار    بستانکار          بدهکار

برداشت                                                         بدهکار       بدهکار            بستانکار

ذخیره مطالبات مشکوک الوصول                          بستانکار    بستانکار           بدهکار

ذخیره مزایای پایان خدمت                                  بستانکار    بستانکار          بدهکار

استهلاک انباشته                                             بستانکار   بستانکار          بدهکار

اندوخته قانونی                                                بستانکار   بستانکار          بدهکار