اوراق بهادار چیست؟ آشنایی با انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار چیست یکی از سوالاتی است که ما در این مقاله به آن پاسخ خواهیم داد. در ارتباط با اوراق بهادار مواردی مانند اوراق بهادار بانک مسکن، بورس اوراق بهادار، قیمت اوراق بهادار و اوراق بهادار بانکی مطرح می شوند. به منظور تکامل تامین مالی، استفاده از اوراق بهادار روش مناسبی می باشد. به همین دلیل از آن در اوراق بدهی، قرضه، سهام، قرارداد آتی و اختیار معامله استفاده می شود.

کسانی که در رشته حسابداری در حال تحصیل هستند با اصطلاحاتی مانند اوراق بهادار باید آشنا شوند. علاوه بر یادگیری نرم افزارهای حسابداری مانند نرم افزار سپیدار، آشنایی با این مفاهیم می تواند به پیشرفت این افراد در زمینه حسابداری کمک کند.

ما در این مطلب قصد داریم یک تعریف مشخص از اوراق بهادار برای شما ذکر کنیم تا بیشتر با مفهوم آن آشنا شوید. اوراق بهادار به زبان ساده باید توصیف شود تا کسانی نیز که با آن آشنا نیستند بتوانند با مفهوم آن آشنا شوند.اینکه بدانیم اوراق بهادار چیست به ما کمک می کند که انواع آن را بهتر بشناسیم.

اوراق بهادار چیست؟

به منظور درک اینکه اوراق بهادار چیست در این بخش یک تعریق دقیق از آن ارائه خواهیم کرد. اوراق بهادار (Security) به ابزار مالی گفته می شود که در داد و ستد کاربرد دارد. این ابزار دارای ارزش مالی است و می تواند در روند تکامل مالی شیوه مناسبی باشد. در این راستا یک دسته بندی مشخص برای اوراق بهادار وجود دارد که به ترتیب زیر می باشد.

• اوراق بدهی: یکی از انواع اوراق بهادار می باشد که مانند یک وام برای تامین مالی بنگاه اقتصادی کاربرد دارد. خریداران و ناشرین به ترتیب وام دهنده و وام گیرنده این نوع وام محسوب می شود.
• انواع اوراق حقوق صاحبان سهام: این نوع اوراق همان سهام عادی می باشد.
• ابزارهای مالی مشتقه: برخی از ابزارهای مالی نیز در دسته بندی اوراق بهادار قرار دارند مانند قرارداد آتی و اختیار معامله یا قرارداد پایاپای

اوراق بهادار را در واقع می توان به پول نقد تبدیل کرد. کسانی که در یک شرکت سهامی عام نیز مالکیت داشته باشند دارای اوراق بهادار هستند. به همین دلیل این اوراق نشان دهنده مالکیت افراد از طریق سهام می باشند.

انواع اوراق بهادار چه هستند؟

برای اینکه بدانیم اوراق بهادار چیست، باید با انواع آن نیز آشنا شویم. همانطور که گفته این اوراق در سه دسته اوراق سهام، بدهی و مشتقه تقسیم بندی می شوند. ما در بالا به این موارد به صورت مختصر اشاره کردیم. حال قصد داریم درک بهتری از انواع اوراق بهادار داشته باشیم. بدین منظور باید تعریف دقیق تری از اوراق بهادار سهام، بدهی و مشتقه ارائه دهیم.

اوراق بهادار سهام

برخی از اوراق بهادار با نام اوراق بهادار سهام شناخته می شوند. این اوراق نشان دهنده مالکیت سهام دار در یک ارگان خاص هستند. این ارگان می توان نهادی مانند شرکت یا تعاونی باشد. سرمایه فرد در این صورت به صورت سهام تحقق پیدا می کند.

بدیهی است که سهام نیز قابلیت تبدیل به پول نقد را دارد. در راستای اینک بدانیم اوراق بهادار چیست، می توان گفت که اوراق سهام نیز همان مفهوم را دارند؛ اما در قالب سهام به فرد ارائه می شوند. کسانی که اوراق بهادار عادی دارند می توانند سود سهام خود را دریافت کنند. هنگامی که فردی سهام خود را می فروشد در این حالت می تواند سود کند. به این معنی که ارزش سهامش افزایش پیدا کرده است.

انواع اوراق بهادار سهام کدامند؟

همانطور که در بالا ذکر شد اوراق سهام نشان می دهند که میزان مالکیت یک سرمایه گذار در شرکت چقدر است. در راستای اینکه اوراق بهادار چیست باید به این نکته اشاره شود که اوراق سهام دارای تقسیم بندی های متفاوتی می باشد.

به طور کلی سهام از حیث شکل ظاهری به با نام و بی نام تقسیم بندی می شود. از دیدگاه ماهیت آورده می توان به سهام نقدی و غیر نقدی اشاره کرد. خود این نوع سهام از دید حقوقی به دو شاخه تقسیم می شود که با نام سهام عادی و ممتاز و سهام سرمایه ای و انتفاعی شناخته می شود. ما به منظور درک بهتر اینکه اوراق بهادار چیست در ادامه به ارائه تعریف از برخی از این نوع سهام ها خواهیم پرداخت.

سهام عادی

یک نوع سهام متداول در اوراق بهادار با نام سهام عادی شناخته می شود. این نوع سهام ارزش اسمی دارد و تعداد آن بستگی به میزان سرمایه شرکت دارد. در ایران ارزش اسمی با 100 تومان مشخص می شود. با تقسیم سرمایه شرکت بر ارزش اسمی نیز می توان تعداد سهام عادی را محاسبه کرد.

این نوع سهام یک دارایی مالی می باشد که مالکیت شرکت را نشان می دهد. حقوق صاحبان سهام در شرکت از طریق سهام عادی مشخص می شود. این نوع سهم دارای ویژگی هایی است که برای آشنایی با اینکه اوراق بهادار چیست، در ادامه بیان می شود:

• مالکیت سهام دار از شرکت با توجه به تعداد سهم عادی
• تعیین میزان مسئولیت در شرکت وابسته به تعداد سهام
• عدم داشتن زمان سررسید و عدم الزام به باز خرید اوراق توسط ناشر سهام عادی
• متحمل شدن بیشترین ریسک سرمایه گذاری توسط صاحبان سهام عادی
• داشتن حق تقدم برای خرید سهام جدید

سهام ممتاز

یک نوع سهام وجود دارد که با نام ممتاز یا ترکیبی شناخته می شود. کسانی که دارای این سهام هستند دارایی های معینی از شرکت را دارند. دریافت سود ثابت یکی از ویژگی های داشتن این نوع سهام است. این سهام ویژگی های سهام عادی و اوراق قرضه را به صورت مشترک دارد و به همین دلیل به آن سهام ترکیبی گفته می شود. در این بخش به ذکر ویژگی های این نوع سهام خواهیم پرداخت:

• در برداشتن حق مالکیت در شرکت برای دارندگان سهام ممتاز
• عدم الزام شرکت منتشر کننده سهام برای در رهن یا وثیقه گذاشتن دارایی خود برای این اوراق
• عدم داشتن سررسید
• پرداخت سود به دارندگان سهام ممتاز
• پرداخت حقوق سهامداران در صورت انحلال یا ورشکستگی شرکت
• عدم داشتن حق رای در مجمع عمومی

همانطور که مشاهده می کنید این نوع سهام دارای ویژگی های مختلفی است که موجب می شود بسیاری از افراد در این حیطه سرمایه گذاری کنند. این سهام ویژگی دو سهام را به صورت ترکیبی دارد. در راستای اینکه اوراق بهادار چیست با دو این دو نوع سهام نیز آشنا شدیم. حال در مورد اوراق بهادار بدهی که یکی از انواع اوراق بهادار است صحبت خواهیم کرد.

اوراق بهادار بدهی

در راستای اینکه اوراق بهادار چیست باید در مورد اوراق بهادار بدهی نیز صحبت کنیم. یکی از انواع اوراق بهادار، اوراق بدهی می باشد که یک گواهی پولی است که نشان می دهد که صادر کننده آن وام دریافت کرده است. در این صورت باید نسبت به بازپرداخت وام اقدام شود. همچنین باید میزان وام، سود و تاریخ سررسید آن نیز مشخص شود.

 اوراقی قرضه دولتی، شرکتی، انواع گواهی سپرده و اوراقی که دارای وثیقه هستند در این دسته بندی قرار دارند. شخص صادر کننده اوراق بدهی خود را که بر مبنی آن وام دریافت کرده است به صورت منظم پرداخت می کند. معمولا اوراق بدهی برای مدت مشخصی صادر می شوند و این امکان وجود دارد که صادرکننده اوراق در انتها آنها را باز خرید کند. اینکه اوراق بهادار چیست می تواند در درک مفهوم انواع اوراق به ما کمک کند.

اوراق بهادار مشتقه

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار، مشتقه است. به منظور آشنایی با اینکه اوراق بهادار چیست باید در مورد این نوع اوراق نیز صحبت کنیم. در این راستا می توان گفت که منظور از اوراق مشتقه در واقع نوعی قرارداد مالی می باشد. ارزش این اوراق بر اساس کالا و دارایی های پایه مشتق می شود. به همین دلیل نیز به آن اوراق مشتقه گفته می شود. بدین منظور 4 نوع قرارداد مشتقه با نام های قرارداد سلف، اختیار معامله، معاوضه و قرارداد آتی مشخص می شوند.

اوراق بهادار ترکیبی

در راستای آشنایی با اینکه اوراق بهادار چیست باید بدانیم که یک نوع اوراق بهادار وجود دارد که به آن ترکیبی گفته می شود. برخی از خصوصیات اوراق بهادار بدهی و سهام را می توان در این نوع اوراق مشاهده کرد. گواهی سهام، اوراق قابل تبدیل و سهام های ممتاز جزو این دسته قرار می گیرند.

در این خصوص باید بدانیم که سهام ممتاز معمولا به عنوان سهام بدهی در نظر گرفته می شود. به این علت که دارای نرخ سود ثابت است و به همین دلیل یکی از ابزارهای محبوب برای سرمایه داران محسوب می شود. کسانی که در جستجوی درآمد هستند می توانند از این نوع اوراق با درآمد ثابت استفاده کنند. اینکه بدانیم اوراق بهادار چیست می تواند به ما در آشنایی با چنین مفاهیمی کمک کند.

کلام آخر

ما در این مقاله به اینکه اوراق بهادار چیست پرداختیم. در این خصوص با انواع اوراق بهادار با نام های سهام، بدهی و مشتقه آشنا شدیم. باید گفت که این نوع اوراق با توجه به نوع آن، کاربرد متفاوتی دارد. برخی از اوراق نیز به صورت ترکیبی ارائه می شوند. مثلا اوراق ممتاز یک نوع اوراق ترکیبی محسوب می شود.

این ابزار مالی امکان تبدیل به پول نقد را دارد و به همین دلیل یکی از ابزارهای کاربردی و رایج برای سرمایه داران محسوب می شود. استفاده از سهام به عنوان یک اوراق بهادار موجب می شود که اشخاص عادی نیز بتوانند کسب سود کنند. به همین دلیل این نوع اوراق در بورس طرفداران زیادی دارد.