انواع خطر در حسابرسی

انواع خطر در حسابرسی و حسابرسی مبتنی بر ریسک در این مقاله به صورت کامل شرح داده خواهند شد. دفاتر حساب یک شرکت در پایان یک دوره مالی طبق استانداردهای حسابداری باید با حسابرسی، کنترل و بررسی شوند. این کار برای تشخیص اشتباه در صورت های مالی یک شرکت انجام می شود. در صورتی که در اثر تقلب یا خطای انسانی، حسابرس نتواند اشتباهات را تشخیص دهد، در این حالت از اصطلاحاتی مانند حسابرسی مبتنی بر ریسک یا خطر در انواع حسابرسی مستقل یا داخلی استفاده می شود.

حسابرس ممکن است بعد از بررسی صورت های مالی، اظهار نظر نامناسبی داشته باشد و یک گزارش فاقد صلاحیت را به شرکت ارائه دهد. در این حالت با اجرای روش های حسابرسی می توان خطر و ریسک در این حالت را بسیار کاهش داد که به آن مدیریت خطر در حسابداری گفته می شود. در این ادامه با مفهوم خطر در حسابرسی بیشتر آشنا خواهیم شد.

منظور از خطر در حسابرسی چیست؟

ریسک های درون سازمانی از طریق حسابرسی مبتنی بر ریسک مدیریت می شوند. از این طریق می تواند نسبت به تامین نیاز و خواسته هیئت مدیره اقدام کرد. بدین منظور باید تمامی ریسک های درون سازمانی و برون سازمانی شناسایی شوند. در انواع خطر در حسابرسی هدف حسابرس، جلب اعتماد استفاده کنندگان صورت های مالی می باشد.

حسابرس  بر اساس چارچوب گزارشگری مالی می تواند نظر خود را در رابطه با صورت ها و دفاتر حسابداری اعلام کند. این نظر باید به گونه ای باشد که نشان دهد که صورت های مالی از همه نظر صریح و روشن هستند. بدین منظور باید درستی و واضح بودن اطلاعات مالی مطابق با چهارچوب ها باشد. همانطور که می دانید در صورت بروز تقلب یا خطای انسانی، حسابدار نمی تواند خطر در حسابرسی را به صفر برساند. به همین دلیل نمی توان به صورت صد در صد تایید کرد که صورت های مالی خطای انسانی ندارند.

اجزای خطر در حسابرسی

قبل از ذکر انواع خطر در حسابرسی بهتر است با اجزای آن آشنا شویم. برای حسابرسی مبتنی بر ریسک، اجزای مختلفی در نظر گرفته شده است. خطر ذاتی، خطر کنترل و خطر عدم کشف از اجزای آن هستند که در ادامه به بررسی هر کدام به صورت جداگانه خواهیم پرداخت:

1- خطر در حسابرسی به صورت ذاتی!

همانطور که از نامش پیداست این خطر ممکن است ذاتا در صورت های مالی وجود داشته باشد. برخی عوامل مانند شرایط اقتصادی، رویه حسابداری و گردش مالی شرکت در بروز این خطر موثر هستند. به منظور بررسی انواع خطر در حسابداری باید اجزای آن مانند خطر ذاتی در حسابرسی بررسی شوند.

2- خطر کنترل در حسابرسی

گاهی تحریف در صورت های مالی حسابداری از حد قابل تحمل تجاوز می کند. در این صورت برای جلوگیری از بروز انواع خطر در حسابداری باید معیار مشخصی برای کنترل آن وجود داشته باشد. در واقع خطر کنترل در حسابرسی همان معیار است ممکن است به دلیل کنترل داخلی صاحبکار، امکان تشخیص آن وجود نداشته باشد. برخی از عوامل می توانند در خطر کنترل تاثیرگذار باشند:

• عملکرد کارکنان حسابداری یک شرکت
• وجود امنیت در سیستم پردازش الکترونیکی اطلاعات
• داشتن اطلاعات از فعالیت های شرکت و شرایط داخلی آن

3- خطر در حسابرسی با عنوان عدم کشف

گاهی ممکن است نتوان انواع خطر در حسابرسی را کشف کرد. این عبارت به این معنا است که حسابرس نمی تواند تحریف های احتمالی را در اسناد و صورت های مالی شرکت تشخیص دهد و آنها را کشف کند. در این صورت خطر عدم کشف خود به دو نوع خطر تقسیم بندی می شود:

1. ریسک و خطر بررسی های تحلیلی: در این حالت حسابرس نسبت به بررسی تحلیلی از صورت های مالی اقدام می کند اما نمی تواند تحریف های مهم را شناسایی کند.
2. ریسک و خطر عدم کشف آزمون جزئیات: در این نوع، حسابرس با کنترل داخلی یا ارزیابی تحلیل محتوایی نیز نمی تواند خطر در حسابرسی را تشخیص دهد!

انواع خطر در حسابرسی کدامند؟

شرح انواع خطر در حسابرسی هدف اصلی این مقاله می باشد. به همین دلیل در این بخش می خواهیم به اقدام به ذکر انواع حسابرسی مبتنی بر ریسک کنیم. انواع خطر را در این صورت می توان در چهار دسته، تقسیم بندی کرد که عبارتند از:

1. خطر آلفا یا خطر رد نادرست در حسابرسی

خطر آلفا به عنوان یکی از انواع خطر در حسابرسی با عنوان خطر رد نادرست نیز شناخته می شود. گاهی صورت های مالی دقیقا مطابق با استانداردهای حسابداری هستند؛ اما حسابرس یک گزارش نامقبول را برای این صورت حساب ها ارسال می کند! در این حال می توان گفت که خطر آلفا روی کارایی حسابرسی می تواند تاثیرگذار باشد.

2. خطر بتا یا خطر پذیرش نادرست در حسابرسی

ممکن است در بررسی پرونده های مالی شرکت توسط حسابرس، صورت های مالی با استانداردها مطابقت نداشته باشند. اگر حسابرس گزارش مقبول و پذیرفته شده در این مورد ارسال کند امکان خطر بتا یا پذیرش نادرست وجود دارد. این نوع حسابرسی مبتنی بر ریسک به عنوان یکی از انواع خطر در حسابرسی روی اثربخشی آن می تواند تاثیرگذار باشد.

3. ریسک و خطر تحریف مهم در حسابرسی

حسابرس در یکی از انواع خطر در حسابرسی با نام خطر تحریف با اهمیت باید دو سطح را مورد بررسی قرار دهد. در این حالت سطح ادعا در حوزه گروه معاملات و سطح صورت مالی مورد بررسی قرار می گیرند تا در این راستا دو عامل مانده حساب و افشای اطلاعات، بررسی گردند. جالب است بدانید در تشخیص این نوع خطر در حسابرسی از اجزای آن مانند خطر ذاتی و کنترل نیز استفاده می شود.

4. ریسک و خطر عدم کشف در حسابرسی

یکی از اهداف اصلی حسابرس پیدا کردن خطر عدم کشف است. این نوع حسابداری مبتنی بر ریسک مربوط به حسابرس و میزان اثر بخشی او است و باید در هنگام بررسی حساب های مالی به عنوان یکی از انواع خطر در حسابرسی، مورد توجه قرار بگیرد.

عوامل موثر بر خطر حسابرسی چه هستند؟

همانطور که گفته شد ممکن است در طی فرآیند بررسی صورت های مالی با انواع خطر در حسابرسی مواجه شویم که هر کدام دارای راهکاری هستند. در این بخش می خواهیم به این موضوع اشاره کنیم که چه عواملی بر خطر حسابداری موثر می باشند؟ برای پاسخ به این سوال باید عوامل ایجاد خطر را در دو دسته کلی با نام حسابرس و واحد مورد رسیدگی، تقسیم بندی کرد. حسابرس ممکن است توانایی تشخیص تقلب و انحراف در صورت های مالی را نداشته باشد!

در این راستا عدم داشتن دانش فنی می تواند تاثیر زیادی در ایجاد حسابرسی مبتنی بر ریسک داشته باشد. همچنین قضاوت های حرفه ای وی نیز می توانند جزو عواملی دسته بندی شوند که زمینه ساز اظهارنظر اشتباه هستند. در مورد عامل واحد حسابرسی نیز باید به تاثیر نتایج و گزارشات حسابرس در مورد صورت های مالی اشاره کرد. در این حوزه اندازه و سطح اهمیت واحد مورد بررسی جزو فاکتورهای اساسی هستند.

مراحل حسابرسی مبتنی بر ریسک چه هستند؟

انواع خطر در حسابرسی دارای مراحل مختلفی است. در واقع پروسه حسابرسی مبتنی بر ریسک بسیار پیچیده می باشد و مراحل مختص به خود را دارد که شامل موارد زیر هستند:

• ارزیابی خطر در حسابرسی
• نشان دادن واکنش به خطر در حسابرسی
• گزارشگیری نهایی

کلام آخر

همانطور که می دانید حسابرسی یک مرحله مهم برای تشخیص درستی صورت های مالی یک شرکت است. از این رو آشنایی با انواع خطر در حسابرسی می تواند به حسابرس بسیار کمک کند. گاهی خطر و ریسک را نمی توان تشخیص داد؛ اما در بیشتر مواقع با داشتن اطلاعات در مورد حسابرسی مبتنی بر ریسک می توان این خطرها را کاهش داد. استفاده از نرم افزارهای حسابداری می تواند در برخی مواقع خطر اشتباه در حسابداری صورت های مالی را کاهش دهد. به همین دلیل توصیه می شود که حسابرسان و حسابداران نسبت به یادگیری و آموزش حسابداری اقدام کنند و در راستای پیشرفت در این حرفه، با نرم افزارها مانند نرم افزار سپیدار آشنا شد.